Op naar een nieuwe schoolweek
Een duurzame oplossing voor het lerarentekort
De schoolbesturen van Atlant, Fedra en IJmare, samen verantwoordelijk voor 36 scholen in Velsen, Beverwijk en Heemskerk, ontwikkelen in samenspraak met schooldirecties, leerkrachten en ouders een plan om het lerarentekort het hoofd te bieden.
Inmiddels zijn negen pilotscholen gestart met hun verkenningstocht naar duurzame oplossingen voor het behoud van kwalitatief goed onderwijs ondanks het blijvende lerarentekort.
Deze scholen zijn aan de slag gegaan met het ontwerpen van een nieuwe schoolweek. Hierbij wordt goed gekeken naar de behoeften en mogelijkheden van de leerlingen. Ze verkennen bijvoorbeeld het teamgericht werken, online onderwijs en/of de inzet van vakdocenten. Tijdens de pilot komen er allerlei vragen en leerpunten op hun pad. De route hebben we in beeld gebracht in onderstaande tekening.
Ouders worden via regelmatige updates op de hoogte gehouden van de ervaringen van de pilotscholen. Wat houden de pilots op deze scholen precies in? Wat blijkt goed te werken, maar ook wat lukt (nog) niet zoals gehoopt of verwacht? En wat betekenen de ervaringen van de pilotscholen voor de andere scholen? Gaat er iets veranderen op de school? Wat betekent het voor de kinderen?
Tegelijkertijd wordt deze informatie ook steeds op deze website geactualiseerd.
Uitgangspunt blijft altijd dat een voortdurend streven naar goed onderwijs. Dit betekent kwaliteit én continuïteit. Het toenemende lerarentekort maakt dat de huidige organisatievorm van ‘1 leraar per groep’ gaat verdwijnen.
Wat zijn de kenmerken van De nieuwe schoolweek?
- Nieuwe organisatievorm (de standaard 1 leraar voor de groep gaat verdwijnen)
- Passende organisatievorm voor de komende jaren
- Draagt optimaal bij aan dat wat nodig is voor kinderen zodat ze zich breed kunnen ontwikkelen in een fijne en veilige omgeving
- De teams op de scholen kunnen op efficiënte en doelmatige wijze hun werk uitvoeren
- Flexibele werktijden
Bestuurder Atlant bij IJmondNieuws
Op 19 november 2021 vertelde Annemarie Trouw, bestuursvoorzitter van Atlant Basisonderwijs in Velsen, aan IJmondNieuws al over de problemen rond het lerarentekort. De onderwijskoepels Atlant, Fedra en OPO IJmond zijn op zoek naar een alternatieve invulling van de schoolweek, op een manier die voor alle betrokkenen acceptabel is.
Veelgestelde vragen
Het lerarentekort raakt bijna alle kinderen in het (primair of) basisonderwijs. Voor de scholen van Atlant, Fedra en IJmare alléén al, hebben we het over 10.000 leerlingen. Dat zijn heel veel gezinnen met bezorgde ouders of verzorgers die zich afvragen wat het voor hen gaat betekenen. De leerkrachten, schooldirecties en schoolbesturen begrijpen dat: zij hebben zelf meestal ook gezinnen met kinderen, en zitten met dezelfde problemen als andere ouders. Hoe de nieuwe schoolweek er precies uit gaat zien is nog niet bekend. Welke vragen leven bij heel veel ouders wél, en die proberen we zo goed en eerlijk mogelijk te beantwoorden. Hieronder vindt u antwoord op de meestgestelde vragen van dit moment.
Nee, het tekort aan leerkrachten was er al lang vóór corona. Of dat niet erg genoeg was, is corona er gewoon nog bij gekomen.
Dat kwam door de coronamaatregelen, of doordat leerkrachten ziek waren of in quarantaine moesten. Maar het lerarentekort hebben we tot nog toe steeds, zo goed en zo kwaad als het ging, kunnen oplossen.
Nee, het lerarentekort wordt juist steeds groter. Er zijn nu al niet genoeg bevoegde leerkrachten. Dus ook als de coronacrisis voorbij is, hebben we volgend schooljaar niet genoeg mensen voor de klas.
Klopt. Onderwijzend personeel heeft meer salaris gekregen én er zijn maatregelen genomen om de werkdruk aan te pakken. We hebben nu meer personeelsleden per leerling dan een paar jaar geleden: onderwijsassistenten bijvoorbeeld, die helpen de werkdruk verlagen. Maar het tekort aan bevoegde leerkrachten is daarmee niet opgelost.
Dat gebeurt ook wel, maar je moet weten dat een onderwijsassistent niet bevoegd is om voor de klas te staan. De kinderen noemen hen wel juf of meester, maar volgens de wet mogen ze niet zonder begeleiding voor de klas staan.
Ja, maar schooldirecteuren hebben alleen al een dagtaak aan het regelen van de personele bezetting. Dat doen we dus alleen bij uiterste noodzaak. En de intern begeleider is er voor kinderen die extra begeleiding nodig hebben. En je wilt toch dat ieder kind genoeg aandacht en passend onderwijs krijgt.
Van alles! We werken nauw samen met de Pabo’s, om verkorte en flexibele opleidingsmogelijkheden te bieden. Het lukt ook best goed om zij-instromers enthousiast te maken voor het onderwijs. Maar alles valt of staat met het aantal mensen dat de opleiding afrondt en dan dus onderwijsbevoegd is.
Het gaat nog jaren duren. Te weinig havo- en vwo-leerlingen kiezen voor de Pabo. Het lerarentekort is ook een gevolg van de strengere toelatingseisen van de Pabo’s. Denk aan de rekentoets, die werd ingevoerd toen er kritiek was op de rekenvaardigheid van sommige Pabo-studenten. Mensen zeiden: moet zó iemand voor de klas? Nu zijn die eisen strenger, dus vallen er studenten af. De aanmeldingen voor de Pabo zijn zo’n 30% gedaald. Dat lagere aantal studeert over 4 jaar af. En het zijn er lang niet genoeg om de natuurlijke uitstroom van oudere leraren op te vangen.
Ja. Daarom moeten we bedenken hoe de nieuwe schoolweek eruit kan zien. Wachten op meer afgestudeerde studenten gaat ons niet helpen. Ondertussen groeit het tekort, ondanks dat we ook veel volwassenen opleiden tot leraar.
Er is nog geen keuze gemaakt voor een oplossing. Voor nu weten we dat de invulling van de schoolweek gaat veranderen. Bijvoorbeeld een ander lesprogramma met inzet van vakdocenten en/of minder onderwijstijd. Op basis van het haalbaarheidsonderzoek verwachten we hier binnenkort meer informatie over te kunnen geven.
Door het lerarentekort wordt het steeds moeilijker goed onderwijs te bieden aan onze kinderen. De werkdruk neemt door het tekort verder toe. We willen een schoolweek zonder lerarentekort, met goed onderwijs en gelukkige leerlingen en medewerkers. We onderzoeken momenteel hoe we dit voor elkaar kunnen krijgen.
Het lerarentekort raakt ons allemaal. Daarom vragen we directeuren, medewerkers en ouders om met ons mee te denken. Dit doen we in klankbordgroepen.
Door de klankbordgroepen is een aantal ideeën genoemd. Deze ideeën zijn onder te verdelen in vier thema’s:
- Aanvullen van het tekort door onder andere vakdocenten.
- Uitbreiden van werkdagen – stimuleren van fulltime werken.
- Behouden van werknemers.
- Verminderen van onderwijstijd.
Inmiddels hebben we een beeld van welke ideeën haalbaar zijn. Daarmee is het eerste gedeelte van het onderzoek klaar. We gaan deze ideeën verder uitwerken en/of uitproberen tijdens een pilot met 9 scholen. We hopen binnenkort te kunnen vertellen welke ideeën dit zijn en hoe het tijdspad eruit ziet.
We nemen de tijd om veranderingen met de teams goed voor te bereiden en ouders hierover te informeren. Het is mogelijk dat sommige scholen eerder starten met de nieuwe schoolweek en andere scholen pas later. We onderzoeken nu welke ideeën haalbaar zijn. Naar verwachting begint de praktische uitrol van het pilotproject op 9 scholen in januari 2023.